Leszek Szymański
Uniwersytet Zielonogórski
W proponowanym wystąpieniu zamierzam przedstawić i empirycznie zweryfikować możliwość wykorzystania tekstów literackich do wyznaczenia kierunków poszukiwania źródeł materiału do badań orzeczeń z dwoma czasownikami modalnymi w języku angielskim, np. This may can look impossible. Jest to konstrukcja charakterystyczna dla niestandardowych odmian angielszczyzny, w szczególności amerykańskiej, której relatywne częstości notuje się w dialektach południowoamerykańskich.
Hasty i in. (2012) porównują poszukiwanie konstrukcji orzeczeń z dwoma czasownikami modalnymi w języku angielskim do poszukiwania igły w stogu siana i wskazują na konieczność wyboru właściwego stogu, by tę igłę znaleźć. Dzieje się tak dlatego, że, w warunkach badawczych, niełatwo jest stworzyć wystarczające warunki pragmatyczne i społeczne sprzyjające naturalnemu stosowaniu tych konstrukcji przez rodzimych użytkowników języka angielskiego, co umożliwiłoby zebranie wystarczającej ilości materiału empirycznego do badań.
W proponowanym wystąpieniu, w poszukiwaniu takiego „stogu”, a być może i „stogów”, przeszukam teksty literackie zebrane w trzech korpusach dostępnych w internecie: Early English Books Online (zawierającym teksty książek z okresu wczesnowspółczesnego angielskiego), The Corpus of Historical American English (zawierającym teksty z początków tworzenia się amerykańskiej odmiany angielszczyzny) oraz należące do podkorpusu FICTION zawierającego współczesne teksty literackie opublikowane w Stanach Zjednoczonych zebrane w ramach projektu The Corpus of Contemporary American English. Wybór tych korpusów nie jest przypadkowy. Literatura bowiem notuje pojawienie się i rozwój orzeczeń z dwoma czasownikami modalnymi w okresie wczesnowspółczesnym angielszczyzny (Nagle 1994), a także ich współczesne występowanie w angielszczyźnie amerykańskiej (za Huangiem 2011).
Wśród dotychczasowych badań nad orzeczeniami z dwoma czasownikami modalnymi można napotkać sugestię, że konstrukcja ta używana jest w głównie w interakcjach handlowych, gdy mówiący negocjuje swoje żądania i potrzeby (Mishoe i Montgomery 1994).
W przedstawionym badaniu zajmę się przede wszystkim metadanymi uzyskanymi z kwerend korpusowych w tekstach literackich. Przyjrzę się chronologii wystąpień orzeczeń z dwoma czasownikami modalnymi, rozróżniając czas powstania tekstu od czasu wydarzeń przedstawionych w tekście. Zanalizuję dystrybucję geograficzną ich wystąpień na podstawie danych z tekstów, a także konteksty, w jakich zostały użyte. Wyniki tych analiz zestawię z tym, co amerykańscy socjolingwiści ustalili na podstawie badań terenowych (np. Di Paolo 1986, Mishoe i Montgomery 1994). Przedstawię też statystyki dotyczące wystąpień orzeczeń z dwoma czasownikami modalnymi w badanych korpusach. Ukażę także trudności, zwłaszcza technicznymi, które można napotkać podczas kwerend korpusowych tekstów literackich.
Przedstawione w referacie badanie metadanych może przyczynić się do wyznaczenia nowych kontekstów, w których, być może, uda się zlokalizować orzeczenia z dwoma czasownikami modalnymi. Możliwe więc, że wskaże nam ono taki stóg, a być może i stogi, o których piszą Hasty i in. (2012).
Słowa klucze
literatura jako źródło, orzeczenia z dwoma czasownikami modalnymi, niestandardowe odmiany angielszczyzny, matadane, korpus
Bibliografia
Di Paolo, Marianna 1986. A study of double modals in Texas English. University of Texas, Austin [PhD thesis].
Hasty, J. Daniel, Hesson, Ashley, Wagner, Suzanne E. and Robert Lannon 2012. Finding needles in the right haystack: Double modals in medical consultations. University of Pennsylvania Working Papers in Linguistics 18 (2), 41-47.
Huang, Nick. 2011. “Multiple modals”. Yale Grammatical Diversity Project: English in North America. Retrieved from http://ygdp.yale.edu/phenomena/multiple-modals.
Mishoe, Margaret and Michael B. Montgomery 1994. The pragmatics of multiple modal variation in North and South Carolina. American Speech 69 (1), 3-29.
Nagle, Stephen J. 1994. The English double modal conspiracy. Diachronica 11 (2), 199-212.