Joanna Przyklenk

Uniwersytet Śląski w Katowicach

Podstawą analiz jest międzywojenna twórczość reporterska Aleksandra Janty-Połczyńskiego. Punktem wyjścia są te jego teksty, które można zakwalifikować genologicznie jako aktualizacje reportażu podróżniczego.

Przyjmując lingwistyczny punkt widzenia gatunku, czyli perspektywę genologii lingwistycznej, najpierw oglądowi poddane zostaną następujące aspekty analizowanego gatunku: a) strukturalny; b) pragmatyczny; c) poznawczy; d) stylistyczny (aspekty za koncepcją Marii Wojtak). Wypracowane na konkretnym materiale źródłowym ustalenia dotyczące poszczególnych aspektów gatunku będą następnie konfrontowane z dotychczasowymi wynikami badań lingwistycznych (tu zwłaszcza kwestia typologizacji reportażu oraz ewolucji gatunku) oraz literaturoznawczych (tu przede wszystkim zagadnienie pełnego opisu określonego genologicznie typu wypowiedzi – pełniejszego, bo uwzględniającego różne ujęcia badawcze – interdyscyplinarnego). Finalnym krokiem będzie ustalenie typowych i odrębnych cech w zakresie reporterskiej twórczości Aleksandra Janty-Połczyńskiego, a zatem udzielenie odpowiedzi na pytanie, w jakich zakresach poszczególnych aspektów gatunkowych analizowane reportaże podróżnicze są zbieżne z wzorcem gatunku, też wzorcem gatunkowym badanego okresu, a w jakich można mówić o autorskiej modyfikacji gatunku.

Analizy skupione na języku, stylu i gatunku reportażu podróżniczego określonego twórcy staną się podstawą do formułowania opinii na temat reporterskiego podróżopisarstwa międzywojnia, ujmowanego z perspektywy tekstologicznej – zwłaszcza stylistyczno-genologicznej. Przyczynią się nadto do lepszego rozpoznania piśmiennictwa Aleksandra Janty-Połczyńskiego, którego twórczość wciąż nie spotkała się z pełnym opracowaniem.

Słowa klucze

gatunek – styl – reportaż podróżniczy – międzywojnie – Aleksander Janta-Połczyński

Bibliografia

Malinowska E., Rott D., red. przy współpracy A. Budzyńskiej-Dacy, 2004: Wokół reportażu podróżniczego. Katowice.

Ostaszewska D. [i in.], red., 2000, 2004, 2007, 2011, 2015: Gatunki mowy i ich ewolucja. T.1–5. Katowice.

Rejter A., 2000: Kształtowanie się gatunku reportażu podróżniczego w perspektywie stylistycznej i pragmatycznej. Katowice.

Rott D., red., 2007: Wokół reportażu podróżniczego. T. 2. Katowice.

Rott D., Kubik M., red., 2009: Wokół reportażu podróżniczego. T. 3. Katowice.

Stępnik K., Piechota M., 2004; Reportaż w dwudziestoleciu międzywojennym. Lublin.

Wojtak M., 2004: Gatunki prasowe. Lublin.